Doğalgaz ve elektriğe bugünden geçerli olmak üzere yüzde 9 zam geldi. Enerji Bakanı Taner Yıldız, zamları döviz kurundaki artış ve kuraklığa bağladı. Yapılan yüzde 9’luk zammın yıllık enflasyonu 0,40 ile 0,50 puan artırması bekleniyor.
Tüketimin arttığı bir dönemde elektrik ve doğalgaza zam geldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, bugünden itibaren doğalgaz ve elektriğe yüzde 9 zam geldiğini açıkladı. Bakan Yıldız, Enerji Şartı Genel Sekreteri Urban Rusnak ile dün bakanlıkta yaptığı görüşmenin ardından gazetecilerin sorularını cevapladı. Dolar paritesinin yükselmesinin enerjiye zam olarak yansıyıp yansımayacağının sorulması üzerine Yıldız, enerji maliyetlerinin çok fazla arttığını belirtti. Doların 2,28 TL’yi bulduğunu hatırlatan Yıldız, dolardaki yükselişin ciddi bir dezavantaj oluşturduğunu vurguladı ve Türkiye’nin 24 aydan bu yana herhangi bir fiyat artışına gitmediğini belirtti. Bu kaybı yerli kaynaklarla telafi etmeye çalıştıklarını ifade eden Yıldız, “Ancak bu sene su rejimlerindeki düzensizlikler ve yağış azlığı bizi bunları dengeleyemeyecek noktaya getiriyor. Hem elektrik ve hem doğalgazda önümüzdeki aylardan başlamak kaydı ile ekim, kasım, aralık aylarını kapsamak kaydı ile yüzde 9’luk bir fiyat artışına gidiyoruz.” şeklinde konuştu. Yıldız, HES’lerde yağış azlığından dolayı üretilmeyen enerji farkının 3 milyar lira olduğunu ifade etti. Türkiye’nin elektrik üretiminde yüzde 25 su kaynaklarından faydalanırken, bugün yüzde 16, 17, 18 seviyelerinde karşılandığını, aradaki farkın ise ithal kaynaklarla telafi edildiğini sözlerine ekledi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın dün açıkladığı doğalgaz ve elektriğe zam haberi piyasalar için sürpriz oldu. Bakan Yıldız’ın ekim, kasım, aralık aylarından itibaren bu iki önemli enerji kalemine yönelik açıkladığı yüzde 9’luk zammı yorumlayan ekonomistler, başta enflasyon olmak üzere ekonomik göstergelerin ciddi manada olumsuz etkileneceğini belirtti. Tüketici temsilcileri ise vatandaş için ‘kâbus’ günlerin başladığını kaydetti. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, “Yapılan son zam, yıllık enflasyonu doğrudan 0,50 puan artıracak, yıl sonunda da enflasyonu çift hanelere taşıyacaktır.” ifadelerini kullandı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, yeni zamlarla ilgili , “Yapılan son zam, yıllık enflasyonu doğrudan 0,50 puan artıracak, yıl sonunda da enflasyonu çift hanelere taşıyacak. Enerji fiyatlarındaki bu artışlar, önümüzdeki dönemde iğneden ipliğe ciddi bir zam furyasına neden olacak.” değerlendirmesini yaptı. Açıklamanın ardından ekonomist Mahfi Eğilmez ise tepkisini Twitter’dan attığı mesajla şu şekilde gösterdi: “Doğalgaz ve elektrik zammı açıklaması enflasyon beklentisini yükseltti ve gösterge faiz yüzde 10’a çıktı. Sebep-sonuç ilişkisi mi dediniz?”
Döviz kuru şoku yaşanacak
Türkiye, yüksek enflasyon, faiz ve düşük büyüme sarmalına girdi. Bakan Taner Yıldız’ın açıklamalarının ardından zamların başta enflasyon olmak üzere ekonomik göstergelere nasıl etki edeceği tartışılmaya başlandı. Konuyu Zaman’a değerlendiren Turgut Özal Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Ramazan Taş, Ortadoğu’daki savaş ihtimalinin ham petrol fiyatlarını daha da artıracağını belirtti. Kur ile enflasyon arasındaki geçişkenliğe de dikkat çeken Doç. Dr. Taş, kurlardaki yüzde birlik artışın enflasyonu 0,5 puan yükselttiğini belirtti. Amerikan ekonomisinin ikinci çeyrekte yüzde 4,6 büyüyerek sürpriz yaptığını, hızlı toparlanmayla Amerikan Merkez Bankası FED’in hızlı bir şekilde piyasaya saçtığı dolarları toplamaya başlayacağını aktaran Taş, “Şu anda biz doların oluşturduğu bir türbülans çağında yaşıyoruz. Dolayısıyla dünya ekonomisi dolara endeksli. 800 milyar dolardan 3 trilyon dolara çıkan piyasadaki para tekrar makul düzeylere geldi. Bu da şu anlama geliyor: Döviz kıtlığı başlayacak, faizler yükselecek, yabancı sermayede belirgin bir azalma olacak. Kronik cari açığı olan Türkiye’de de döviz kıtlaşacağı için kur şoku yaşanacak. Dolayısıyla orta vadede kur 2,5’un üzerine doğru yükselebilir.” diye konuştu.
Fiyat artışları devam edecek
Süleyman Şah Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Fatih Macit ise doğalgaz ve elektriğe son birkaç yıldır zam yapılmadığını, bu dönemde Türk Lirası’nda yüzde 30’a varan değer kaybının olduğunu aktardı. “Aynı süre zarfında dolar fiyatıyla Türkiye’nin doğalgaz alım maliyetlerinde ise ciddi bir iyileşme olmadı. Dolayısıyla yapılan zam, döviz kurunda görülen artış ve BOTAŞ’ın alım maliyetleri dikkate alındığında çok yeterli görünmüyor. Bu durum talebin daha da artacağı ocak-şubat aylarında tekrar bir zam olabileceği ihtimalini ortaya çıkarıyor.” diyen Doç. Dr. Macit, “Doğalgaz ve elektriğe yapılan bu zam kuşkusuz enflasyon görünümüne olumsuz bir etki yapacaktır. Kurdaki son dönemdeki artış da dikkate alındığında bu yılı yüzde 9’un altında bir enflasyonla kapatmak çok kolay olmayabilir. Bunun yanında enerji fiyatlarının artması üretim maliyetlerinin artmasına neden olacağı için enflasyon üzerindeki ikincil etkisi önümüzdeki yılda da devam edebilir.” ifadelerini kullandı. Macit, “Yaşanan kuraklıkla beraber barajların elektrik üretimi önemli ölçüde azaldı ve doğalgazın elektrik üretimindeki payı yüzde 55’lere kadar yükseldi. Bu önümüzdeki dönemde doğalgaz ve elektrik fiyatlarını doğrudan etkileyecek.” dedi.(zaman)
4 KİŞİLİK BİR AİLE AYLIK NE KADAR FARK ÖDEYECEK?
ELEKTRİK
Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) hesaplamalarına göre, 4 kişilik bir aile aylık ortalama 230 kilovat elektrik tüketerek, 83.2 lira fatura ödüyordu. Zamdan sonra ise bu fatura 90.6 kuruşa çıkıyor yani yaklaşık 7 liralık bir artış oluşuyor. Bu oran tüketim arttıkça katlanıyor.
DOĞALGAZ
Dört kişilik ailenin, doğalgaz tüketimi için ödeyeceği faturanın ise ayda ortalama 15 lira artması bekleniyor. Doğalgaz sektörü yetkililerinden edinilen bilgilere göre, 100 metrekarelik bir konutun yıllık tüketimi bin 500 metreküp civarında. Buna göre 100 metrekarelik konut, zammın ardından yılın son çeyreğinde yaklaşık 638 metreküp doğalgaz tüketmiş olacak ve bu miktar için 848 lira ödeme yapacak. Böylece son üç ayda zam nedeniyle 45 lira civarında artı maliyet çıkmış olacak.
